Tegenslag verwerken als ondernemer

Vrolijk fiets ik naar een nieuwe afspraak. De zon schijnt, het leven lacht me toe. De afgelopen week was een aaneenschakeling van leuke ontmoetingen, lieve kinderen, gezellige, tevreden gasten en effectieve trainingen. 
Die periode van tegenslag en het verwerken ervan hoop ik nu echt achter me te laten. 

De eerste golf van de coronacrisis leek in juli 2020 wel voorbij. Na een lastige periode waarin veel ondernemers tegenslag moesten verwerken is het tijd om terug te kijken, te herstellen en vooral weer lekker aan de slag te gaan.

Ik zit vol nieuwe plannen om er een extra mooi 2e helft van 2020 van te maken!

Eén van mijn plannen: het onderzoeken van effectieve methoden om tegenslag te verwerken en het schrijven van een artikel hierover, gerelateerd aan mijn eigen positieve (en negatieve) ervaringen. 

In dit artikel koppel ik mijn eigen ervaringen over tegenslag verwerken aan mijn kennis hierover en het ombuigen naar groei. Ik vertel je over een actieve, effectieve copingstrategie die je als ondernemer kunt hanteren bij het verwerken van tegenslag.  Hoe je niet alleen je hoofd boven water kunt houden, maar zelfs lessen hieruit kunt leren. 

In dit artikel lees je het buitengewoon openhartige resultaat. 

Veel leesplezier!

1. Tegenslag in je onderneming - hoogteverlies!

Misschien heb jij als ondernemer ook extra tegenslag gehad de afgelopen maanden.

Je zaak moest dicht, er was financiële onzekerheid, je had te kampen met dalend consumentenvertrouwen, er was extra drukte door thuisonderwijs, je was angstig en/of bezorgd, er overleed een dierbare…

Ook jij hebt zo je eigen verhaal bij de coronacrisis of een andere periode waarin je tegenslag moest verwerken. 

Toen de coronacrisis in maart 2020 in alle hevigheid los barstte, schopte dat vele plannen voor ondernemers in de war. Dat gold zeker ook voor mij. Mijn groepsprogramma kon niet door gaan, onze camping mocht niet open, ik was druk met het geven van thuisonderwijs en het begeleiden van onze oudste zoon die op het speciaal onderwijs zit. 

Natuurlijk houden we als ondernemer rekening met onverwachte omstandigheden, maar dit had niemand ooit durven te voorspellen.

Je had de plannen voor je bedrijf in 2020 waarschijnlijk al lang en breed uitgeschreven, maar ze verlopen niet zo als gepland. In crisistijd wordt nog duidelijker dat je geen garanties hebt in het leven.

Je plan en de realiteit - Mieke Steenbergen

Tekening van Mieke Steenbergen.

Dit legt de coronacrisis bloot

De coronacrisis legt pijnlijk bloot dat de financiële gezondheid van een bedrijf maar relatief is. Businessmodelcanvassen, waardeproposities, merkbeloften en SWOT analyses hebben in het hart van een crisis opeens minder waarde en kunnen in sommige gevallen zelfs de prullenbak in.

Hoe zag jouw situatie eruit?
  • Hoe hard stortte jouw omzet in tijdens de lockdown?
  • Hoeveel hoogteverlies had jij in je onderneming?
  • Wat was de tegenslag die jij moest verwerken? 

Je eigen primaire reactie bij tegenslag

Onderneem je in een branche die hard getroffen is? Of merk je duidelijk dat het consumentenvertrouwen in je branche is afgenomen? Heb je al je plannen moeten omgooien tijdens de coronacrisis? Wat was je reactie? Merkte dat je in verschillende fases anders reageerde?

Ieder mens reageert anders op zware tegenslag. De meest positieve ondernemers, die hard geraakt zijn, moeten bij plotseling hoogteverlies slikken, aanpassen, incasseren, vallen en opstaan.

Elke ondernemer heeft zo zijn primaire beschermingsmechanisme, die ook weer per fase verschillend kunnen zijn.

Bij tegenslag of in crisistijd zijn er drie primaire reacties die onszelf beschermen, de klassieke ‘vechten, vluchten en negeren” strategieën.

1. Vechten

Je gaat in de vechtstand en zoekt de confrontatie op. Je reageert primair, kort en met een oordeel en laat weinig ruimte over voor de reactie van een ander. Wellicht reageer je de situatie af op anderen, maar je kunt ook erg boos zijn op jezelf. Je kan je slachtoffer voelen van de situatie en vraagt je af waarom juist jou dat nu moest overkomen. Daarbij geef je alles en iedereen de schuld en vindt het lastig om te kijken wat je zelf kan veranderen om het tij te keren.

2. Vluchten (of wegduiken)

Door de tegenslag duik je onder je bureau. Je vindt het lastig om voor je mening op te komen en vindt het eng om de ander aan te spreken. Misschien ga je wel mee in de mening van anderen, praat je ze naar de mond en zorg je dat je bezig blijft met andere dingen: slapen, netflixen, gamen, sportverslaving, social media etc. Of je steekt je kop in het zand en negeert het allemaal. Je doet alsof er geen probleem is en je hoopt dat het probleem zich vanzelf weer oplost.

3. Bevriezen

Je valt letterlijk stil, omdat je bijvoorbeeld wordt overspoeld door allerlei gedachten en gevoelens. Daarbij weet je niet wat je moet doen of zeggen. Je kunt geen contact maken met je eigen emoties en blijft maar malen. Je draait rondjes en komt zo niet verder. Misschien blijf je uitstellen of je komt nooit toe aan dingen die je had willen doen. Onbewust hoop je dat van uitstel afstel komt. Je laat je uit het veld slaan en je legt het bijltje erbij neer.

Blijf weg van een passief copingmechanisme

Er zijn ondernemers die naar binnen keren vanaf het begin van de tegenslag en pas weer uit hun hol kruipen als de crisis over is. Zij blijven vast zitten in de situatie.

Het is niet zo gek. Als je je bedrijf net hebt opgestart en / of in een branche zit waar de hardste klappen vallen, doet dat pijn. Als je je levenswerk onder je handen vandaan ziet afbrokkelen door externe tegenslag, is dat erg zuur.

Anderen nemen een slachtofferrol aan. Ze vragen zich af waarom hen dat nu moest overkomen. Ze geven alles en iedereen de schuld en vinden het lastig om te kijken wat zij zelf kunnen veranderen om het tij te kunnen keren.

De psycholoog Freud benoemde nog andere belangrijkste afweermechanismen: vermijding, verdringing, ontkenning, verschuiving, projectie en regressie. Dit zijn stuk voor stuk in feite negatieve mechanismen, die vaak onbewust worden toegepast en die geen structurele oplossing bieden.

Iedereen past in zijn leven afweermechanismen toe om effectief met problemen en emotionele spanningen om te gaan. Een aantal van deze mechanismen is heel gezond, en in een aantal moet je niet te lang blijven hangen. Die laatste groep noemen we ook wel passieve copingmechanismen. Dit zijn primaire reacties die je uiteindelijk niet gaan helpen om sterker uit een crisis te komen.

Maar waar heb je dan wel invloed op? 

2. Tegenslag & jouw invloed daarop

Bij een deel van de ondernemers stroomt na de eerste schok van een externe tegenslag de creativiteit volop, ook al zitten ze in nog zo’n zwaar weer. Ze passen hun strategie aan, zodat zij opnieuw inkomen kunnen genereren.  Ze zetten hun sterke punten in als ondernemer en mens. 

Sterke en zwakke punten

De crisis wijst je op de houdbaarheid, de wendbaarheid en de gezondheid van je bedrijf. Een crisis vergroot de zwakke en sterke punten van je bedrijf, maar ook de eigenschappen van jou als ondernemer / mens uit. Pijnlijk helder wordt waar de zwakke en sterke punten zich bevinden. 

Als er al punten niet lekker gingen in je bedrijf, dan heb je kans dat het er niet beter op wordt. De druk en de veelheid van prikkels rondom een crisis maakt het omgaan met tegenslag daarnaast nog extra lastig.

Je kunt jezelf en je bedrijf niet beschermen tegen plotseling hoogteverlies, maar je hebt wel invloed op zowel de diepte als de duur van de neergang, het kantelpunt én de opwaartse beweging. 

Wat nu het verschil maakt voor het succes in jouw bedrijf en de mate waarin jij sterker uit de crisis komt, is hoe je er als mens (achter de ondernemer) mee omgaat.

De crisis is je overkomen, daar kun je niets aan doen. Je bent wél zelf verantwoordelijk voor hoe je erop reageert. Je kunt niet controleren wat je overkomt, maar je kunt wel controleren wat er binnen in jou gebeurt, dus hoe je reageert op een situatie.

Twijfels en bezwaren van je klant

Leer verstandiger om te gaan met tegenslag

Iedereen krijgt te maken met vervelende, energie vretende ervaringen en dat vind niemand leuk. Dus het is fijn als je er goed mee om kunt gaan: je ervaart minder stress en het maakt je flexibel! Beter omgaan met tegenslagen kun je leren, maar dan is het goed eerst te bepalen hoe JIJ er nu mee omgaat: dat heet ‘coping’. Kort gezegd bestaat er een passieve en een actieve manier om met tegenslag om te gaan.

Welke past op dit moment bij jou?

Hanteer een actieve copingstrategie

Alles wat we met ons verstand of emotie doen om met een probleem of stress om te gaan of wat we doen om die problemen te willen omzeilen, heet een copingstrategie of copingmechanisme.

Hierboven heb ik al een en ander uitgelegd over het passieve copingmechnisme.

Een actieve copingstrategie helpt je bij het verstandig omgaan met verwerken van tegenslag. 

Sinds het moment dat Freud zijn gedachten met de wereld deelde, heeft psychologie zich verder ontwikkeld. Coping is tegenwoordig een afweermechanisme, dat je bewust en adequaat kunt toepassen in geval van tegenslagen.

Problemen doelbewust uit de weg gaan, ontkennen van je zwaktes en weg rationaliseren van kritieken zijn weinig effectief. Hierdoor verandert er namelijk niets.

Ontwikkel een copingstrategie, waarbij je tegenslag als een kans ziet om je te ontwikkelen en te innoveren in je bedrijf.

Ik deel de copingstrategie die mij helpt om sterker uit de crisis of een tegenslag te komen: de theorie van de herstellingsparadox van Keith McFarland. Dit model gaat uit van een actieve copingstrategie. 

Tegenslag verwerken als ondernemer

Bouw veerkracht op

Kunnen omgaan met tegenslag – ‘veerkrachtig zijn’ is een van de belangrijkste vaardigheden die je kunt hebben als mens en ondernemer.  

De theorie van de herstellingsparadox gaat over het opbouwen van veerkracht tijdens tegenslag. Voor iedere verandering is veerkracht nodig. Vanuit deze veerkracht kom je uiteindelijk sterker uit de crisis.

De ondernemers die hun bedrijf krachtig veranderen tijdens tegenslag of crisis hebben een bepaalde mate van veerkracht, oftewel herstellingsvermogen.

Herstellingsvermogen is het vermogen om aan te passen in stressvolle situaties.

Herstellingsparadox

Veerkracht bouw je op door in de val (desintegratie) zo snel mogelijk naar het kantelpunt te gaan en weer op te veren (integratie).

Dit wordt ook wel de herstellingsparadox genoemd. Onderzoekers van de psychologie van herstellingsvermogen kwamen tot de ontdekking dat de mensen met het grootste herstellingsvermogen goed zijn in het opgeven van oude denkwijzen (desintegreren) en het aannemen van nieuwe ideeën en benaderingen (herintegreren).

De hoeveelheid veerkracht die je hebt is gerelateerd aan het vermogen hoe je omgaat met tegenslag. 

Maar hoe doe je dat? 

Ik geef je een 10 stappenplan op basis van mijn eigen ervaringen en het model van Keith McFarland dat mij hierbij heeft geholpen.

Je dienst online aanbieden?

Sommige ondernemers besloten dat het nu eindelijk tijd werd om hun aanbod online te zetten. Is dat ook iets voor jouw dienst en kun je daar wel wat handig gereedschap voor gebruiken? Bekijk dan welke handige tools ik gebruik om een online programma op te zetten.

3. Tien stappen om tegenslag als ondernemer te verwerken

Er is meestal tegenslag nodig om mensen wakker te schudden en voor te bereiden op noodzakelijke veranderingen.

Positieve desintegratie

1. Herken je eigen primaire beschermingsmechanisme

Ik reageerde zelf heel primair toen de coronamaatregelen werden afgekondigd. Direct nadat het echt menens werd, de kinderen niet meer naar school konden, mijn groepsprogramma niet door kon gaan, de camping niet open mocht, ging ik in de overlevingstand. Ik werkte hard door om op een andere manier nieuwe klanten te kunnen bedienen. Ik ging de confrontatie met mezelf aan en hield mezelf voor dat me dit ook wel weer zou lukken. Tot ik herkende dat ik het primaire beschermingsmechanisme ‘vechten’ hanteerde. Ik besefte dat ik dit gevecht toch nooit zou winnen en dit niet de manier was waarop ik sterker uit deze crisis zou komen. Ik legde mijn werk stil en besloot alles even los te laten.

Als mens en als ondernemer is het bijna niet te vermijden dat je bij veel tegenslag in een bepaald primair beschermingsmechanisme schiet. Dat is ook van nature hoe wij als mens in elkaar zitten. Maar let op: als je hier te lang in blijft hangen, kom je in een negatieve spiraal terecht. Herken daarom je primaire beschermingsmechanisme en bedenk hoe je dit om kunt buigen. 

2. Sta stil bij je emoties

Doordat ik niet meer in de vechtstand stond, kwam er ruimte om na te denken, los te laten en me te focussen op dat wat op dat moment het belangrijkste was: mijn gezin en onze gezondheid. Maar pas na 3 weken liet ik echt toe wat ik ook voelde: het verdriet om alle mensen die zo getroffen waren door de crisis, de eenzaamheid van de ouderen in de verpleeghuizen, alle mensen die nu wanhopig thuis zaten. Ook was ik dankbaar om dat wat we wel hebben. Wat fijn dat we in Nederland wonen. Door de emoties toe te laten werd mijn hoofd minder vol en kon ik helderder nadenken.

Stilstaan bij wat er gaande is, over de tegenslag die jou, je omgeving, je bedrijf raakt, is belangrijk. Wat doet het met jou?

Weet wat het met je doet, want dan kun je het actieve copingmechanisme gemakkelijker omarmen. Je hoofd wordt helderder. Maar dat niet alleen. Wanneer je bepaalde emoties zoals angst en boosheid niet toelaat, zijn emoties zoals liefde, blijdschap en hoop veel minder krachtig. En die heb je juist nodig om uiteindelijk in die actieve stand te gaan staan!  

3. Ken je belangrijkste valkuilen en sterke punten

Ik was best gefrustreerd toen mijn planning voor 2020 in duigen viel. Ineens was ik de controle kwijt. Het gebeurde waar ik bij stond en ik dacht in eerste instantie dat ik hier geen invloed op had. Gelukkig wist ik ook dat de controle willen houden mijn belangrijkste valkuil is. Tegenslagen in het verleden leverden me veel innerlijke conflicten op die veel energie kostten. Dit wilde ik niet nog een keer. Nu wist ik wel wat ik zelf kon doen om uit die frustratie te komen, los te laten en opnieuw een flexibele houding aan te nemen. Mijn sterke eigenschappen, zoals doorzettingsvermogen en het vermogen om snel zaken aan elkaar te verbinden hielpen me daar weer bij en zorgden dat ik zelfs weer kon groeien in mijn bedrijf.

Mensen ontdekken of ontwikkelen hun belangrijkste eigenschappen als zij een moeilijke periode doormaken. Moeilijke tijden zijn heilzaam voor mensen (en dus voor hun bedrijf), als zij er op de juiste manier mee omgaan. Persoonlijk leiderschap tonen in een crisis is cruciaal. Dat begint bij jezelf kennen en ontwikkelen, als mens.

Voor ondernemers kan een crisis een mooie uitdaging zijn. De crisistijd doet een beroep op vaardigheden waarin rasondernemers uitblinken, zoals visie, doorzettingsvermogen, flexibiliteit, vindingrijkheid en het zien van kansen in elke situatie.

Bij tegenslag zijn vindingrijkheid, wendbaarheid en flexibiliteit nodig om snel en adequaat in te kunnen spelen op de continue veranderende omstandigheden.

Waar ben jij goed in? Welke vaardigheid kun jij versterken? En hoe doe je dat?

In de theorie van Keith McFarland die ik in dit artikel bespreek noemen we dit ook wel positief desintegreren of positief uiteenvallen.

Dit lijkt paradoxaal, maar door bewust te zijn van de innerlijke conflicten groei je emotioneel en moreel. Juist waar het gevoelsmatig schuurt, daar waar de schoen wringt, kun je de mooiste dingen bereiken.

Herken dus je valkuilen en probeer die bewust te doorbreken. Wees je bewust van je sterke punten en kijk hoe je ze in kunt zetten.

Zo kun je zo snel mogelijk overgaan naar een effectief copingmechanisme.

Moreel groeien betekent dat jouw wil om door te zetten stijgt.

Kantelpunt

4. Doorbreek de negatieve vicieuze cirkel

De ene keer stond ik blij op en had ik enorm veel zin om wat van de dag te maken. De andere dag wilde ik liever onder een dekentje kruipen op de bank. Dit hoorde ik van heel veel ondernemers. Naarmate de crisis langer duurde, merkte ik dat er meer van die sombere dagen kwamen. Er kwam gewoon niets uit mijn handen. Toen ik dat merkte, sprak ik met mezelf af dat deze dagen niet mochten overheersen.

Het boek over de creatiespiraal, ontwikkeld door Marinus Knoope, is een boek dat ik met veel enthousiasme heb gelezen.

Naast de positieve creatiespiraal is er ook een negatieve creatiespiraal beschreven in het boek. In een negatieve creatiespiraal raak je meer en meer gefrustreerd, je graaft jezelf dieper en dieper in de ellende en raakt steeds verder van je doel verwijderd.

Negatieve creatiespiraal - tegenslag verwerken als ondernemer

Negatieve creatiespiraal. Bron: De creatiespiraal, Marinus Knoope. 

Je bevindt je in een vicieuze cirkel, waarbij je de ene keer positieve en de andere keer negatieve gedachten hebt.

Je staat machteloos als je blijft geloven dat het leven je overkomt en/of dat het je wordt aangedaan. Pas als je bereid bent de tegenslagen die je beleeft te interpreteren als je eigen creaties en dat je de schepper bent van wat jou overkomt, geef je jezelf de macht om er iets aan te kunnen veranderen (Martinus Knoope).

Het is niet je schuld, maar je bent wel de enige die er iets aan kan doen.

Aanvaard de omstandigheden als je eigen creatie, neem je verantwoordelijkheid en verwerf daarmee de macht en het vermogen om je doelen te bereiken, ook tijdens tegenslag.

5. Manage het kantelpunt op weg naar integratie

De angst en bezorgdheid van de eerste golf van corona leek in Nederland eind mei wel achter de rug. De maatregelen werden versoepeld. Voor een aantal ondernemers betekende dit moment een kantelpunt. Zij konden weer aan de slag en de hoop was weer terug. Zelf had ik een paar weken ervoor weer voldoende ruimte in mijn hoofd voor dit kantelpunt. Ik was er weer aan toe om de leiding in mijn bedrijf te pakken en nieuwe, gave dingen op te zetten.

Natuurlijk weten we niet hoe het in de toekomst zal gaan, maar de ondernemers die zich herpakken en het geleerde in de praktijk te brengen, komen sterker uit de crisis en zijn weerbaar voor het gevecht erna (bijvoorbeeld een tweede golf).

Dit geldt niet alleen voor het postcorona tijdperk, maar in principe voor elke grote tegenslag.

Desintegratie

Kantelpunt

Integratie

Figuur 1. K. McFarland (2009) - Veerkracht. Tegenslag ombuigen in groei. 

Op het moment dat je op het dieptepunt zit is er een kantelpunt nodig. Het is tijd om te werken aan de fase van herintegratie, de weg naar boven. Ik heb een aantal punten uit het boek van McFarland (2009) gehaald die je inzet voor het het toewerken naar je eigen kantelpunt.

6. Heb de mindset van een (over)winnaar

In het begin van de crisis kwam er niet zoveel uit mijn handen. Als ik geen controle heb over wat er gebeurt, kan ik in eerste instantie nog wel eens stil komen te staan. Tot er veel vragen op mij afkwamen. Van klanten, maar ook veel onbekende ondernemers. Al vrij snel besloot ik dat ik mijn sterke punten moest versterken. Ik weet inmiddels wel waar ik juist goed in ben. zie overal kansen en weet analyse snel te vertalen naar een goede strategie. Vindingrijkheid en trendsetter zijn, daar word ik blij van. 

Het resultaat was dat ik webinars organiseerde over trends en scenario’s. Hier kwamen honderden ondernemers uit de recreatiebranche op af. Ik voelde me weer in mijn element. Het leverde me een groot netwerk op en een aantal opdrachten. Ik wilde hierin anderen helpen, maar ook de eerste zijn. Het is de mindset van een (over)winnaar.

Camping en coronacrisis - tegenslag verwerken

Winnaars anticiperen snel. Ze zijn in staat in te spelen op de tegenslagen die op ze af komen.

Ze bewegen in de vrijheid die zij nog wel hebben en dóén daadwerkelijk waar anderen blijven denken.

Een crisistijd is een spannende tijd waarin we als ondernemers worden uitgedaagd om dapper, creatief en (veer)krachtig te zijn. Alles draait hier om mindset. Als jij gelooft dat jij sterker uit de crisis komt, heb je de helft al gewonnen. Je kunt je dan gemakkelijker richten op creatie en innovatie.

Dit noemt men ook wel cognitieve herstructurering. Negatieve gedachten over het probleem zet je om in positieve gedachten en roepen gedachten op die leiden tot optimisme en zelfvertrouwen.

Flatten the curve, not your business (Boek: Never waste a good crisis). 

7. Pak niet de symptomen aan, maar de oorzaak

Meestal roept een crisis een gevoel van urgentie op. Dit helpt ondernemers en leiders om mensen en middelen te mobiliseren, terwijl  dat in rustigere tijden een stuk lastiger zou zijn. De urgentie in de zorg nam een vlucht, er werden zoveel bergen verzet die niemand voor mogelijk had gehouden.

In deze crisis zag je op veel vlakken een versnelling van oud naar nieuw.

Projecten die eerder jaren duurden, gingen ineens als een speer omdat de urgentie er was. Zelf had ik al langer het idee om webinars te organiseren, maar opeens was er urgentie (honderden vragen), waardoor ik in een week deze webinars uit de grond stampte.

Een gevoel van urgentie heeft echter ook een keerzijde. Het risico is dat je beslissingen overhaast neemt en dat je symptomen bestrijdt in plaats van ze aan te pakken.

Moeilijke tijden bieden een kans om te leren, te groeien en te ontwikkelen, maar alleen als je in staat bent daadwerkelijk te desintegreren en te herintegreren.

Deze vragen helpen je bij het vinden van de daadwerkelijke oorzaak.
  • Waarom was ik ook al weer mijn bedrijf begonnen?
  • Wat wil ik bereiken?
  • Het lukt nu niet en in de toekomst wordt het ook misschien wel lastig. Is er misschien een andere vorm waarin ik dat wel kan bereiken?

Een voorbeeld: door de crisismaatregelen kon je geen trainingen meer in een groep geven. Je had echter de laatste jaren al bijna geen aanmeldingen meer voor je trainingen en dacht: ik ga nu snel al mijn kennis online aanbieden, dan kan ik in ieder geval mijn trainingen blijven geven.

Dit is echter symptoombestrijding. Je pakt niet de daadwerkelijke oorzaak aan (zit mijn doelgroep / de markt hier wel op te wachten?).

Zet dan een stap terug. Het is nu juist de tijd om na te denken over waarom je je bedrijf was begonnen, wat je precies wil bereiken en in welke vorm.

Een ander voorbeeld: je gaf alleen trainingen in groepsverband. Dat liep goed tot maart 2020. Daarna lag alles stil.

  • Hoe had ik dat kunnen voorkomen?
  • Heb ik niet teveel op één verdienmodel ingezet?
  • Hoe kan ik zorgen dat ik weerbaarder ben, zodat ik niet afhankelijk ben van een enkele inkomstenstroom?

Van de een op andere dag had je geen inkomen meer. 

Het helpt je om in dit veranderproces samen te werken met anderen, die er een andere blik op kunnen hebben. Roep dus hulp van buiten in.

Vraag gerust een gesprek met mij aan als je hier eens verder over door wilt praten.

Herintegratie

En dan is het zover. Je bent over het kantelpunt heen. Na de tegenslag ga je er weer met volle moed tegenaan. Je klimt weer omhoog. Op dat moment is een aantal punten essentieel.

Grijp niet terug naar de oude situatie. Pas je businessmodel aan de veranderende situatie en de behoeften van de klant. Blijven volharden.

8. Sluit aan bij de wensen en behoeften van je klanten

Het Waarde Propositie Canvas is een schematische weergave van wat jouw doelgroep wil en wat jij hen (aan)biedt. Met het canvas onderzoek je, naast de waarde die je biedt, vooral de behoeften van de klanten.  

In een normale situatie is het invullen van zo’n canvas heel waardevol. Je brengt daarmee je huidige situatie in kaart en/of je voegt een nieuwe dienst aan je aanbod toe. Je kunt er achter komen of je klanten bijvoorbeeld wel zitten te wachten op een nieuwe dienst of een nieuw product of concept.

Als de wensen en behoeften van je klanten veranderen door de crisis, moet je noodgedwongen je waardepropositie aanpassen, omdat het klantsegment (rechtergedeelte) verandert.

De linkerkant (waardepropositie) zul je hierop moeten aanpassen, om zo goed mogelijk aan te sluiten bij de veranderende wensen en bezwaren van de gast.

Breng de veranderende situatie voor jouw bedrijf in kaart. 

Met het ingevulde canvas in de hand kun je gemakkelijk een strategie bepalen. Het belangrijkste is dat je echt vanuit de klant probeert te denken en niet vanuit je eigen wensen of aannames.

A. Klantsegment toevoegen 

De huidige doelgroep neemt je product of dienst niet meer af? Je zult dan tijdelijk van klantsegment moeten veranderen en/of een klantsegment toe moeten voegen. Hiervoor wijzig je je primaire doelgroep sluit je aan op deze nieuwe doelgroep. 

B. Beter aansluiten op het huidige klantsegment

Blijft het aantal aanvragen van je huidige doelgroep achter? Bekijk dan hoe je je doelgroep op een andere manier kunt overtuigen. Hiervoor moet je waarschijnlijk je product / dienst aanpassen (linkerkant van het canvas).

Start met het ontwerpen van een nieuwe waardepropositie en leg daarna je business model canvas ernaast. Doe dit samen met anderen, zij kunnen je helpen om out-of-the-box te denken.

Tip: mijn programma is erop gericht nieuwe concepten te ontwikkelen. Je bent welkom om samen met mij jouw veranderende waardepropositie te doorlopen.

9. Voer een goede strategie - executiekracht

Je hebt pas aan goede ideeën als je ze ook echt uitvoert.  Beweeg in de vrijheid die je nog wél hebt, ook al stormt het om je heen.

Elke actie zorgt voor een reactie!

Als je iets nieuws gaat doen, levert dat soms spanning op. Het nieuwe dwingt je iets van het vertrouwde los te laten. Onderstaande verandercurve van Fisher (2000) laat de verschillende fasen en emoties die we als mensen doorlopen tijdens veranderingen mooi zien.

Verandermodel van Fisher

Verandermodel Fisher (2000)

De invloed van de verandering op je werkzaamheden (hoeveel moet je loslaten) bepaalt hoe intensief iemand de curve doorloopt. Wanneer je iemand succesvol door een verandering wilt begeleiden, bepaalt de fase waarin hij zit hoe je het beste kunt handelen. Is er ongeloof en angst, dan vergt dit een andere aanpak dan wanneer iemand al aan het accepteren is (STAVOOR).

Hoe pas je deze verandercurve toe bij het verwerken van tegenslag?

Onderken en herken de fase van de curve waarin je zit.

Hoe kun je het beste handelen in deze fases? De precieze aanpak verschilt per mens, maar per hoofdfase zijn dit concrete tips:

  • Herken de emoties uit de verandercurve
  • Identificeer in welke fase je zit
  • Bepaal de benodigde acties en voer deze uit
  • Herhaal dit!

In je dagelijks werk voel je waarschijnlijk wel deze weerstand. Weerstand is een natuurlijke reactie op verandering en hoort erbij. Het is niet altijd gericht tégen de verandering. Waarschijnlijk houd je ervan om je te ontwikkelen, maar graag volgens je eigen plan en wanneer het jou uitkomt. Je bent graag autonoom, zeker als ondernemer.

Weerstand verdwijnt niet vanzelf. Je moet er dus iets mee. Leer de weerstand bij jezelf herkennen en vertrouw daarbij op je intuïtie.

10. Vier je successen

Door bewust je aandacht te richten op wat goed is gegaan, leer je belangrijke lessen. Deze inzichten neem je weer met je mee om aan je toekomstige succes te werken. Je krijgt weer helder in het vizier wat je ook al weer allemaal hebt moeten doen om daar te komen. Je bent niet in 1 keer op de top van de berg gesprongen, daar was veel voorbereiding voor nodig en je hebt stap voor stap de reis gemaakt.

Het is empowering om je succesvol te voelen.  Dit is een mindset die je kan ontwikkelen door het vaak te doen. Het maakt niet alleen dat je dingen anders doet, maar ook dat je andere dingen doet. Dit is een self-fulfilling prophecy. Andersom trouwens ook, als je denkt dat je een loser bent, heeft dat een negatief effect op je denken en doen.

Hoe ontwikkel je een succes-mindset? 

Door je aandacht te richten op wat er goed ging in plaats van eindeloos te malen over wat er nog niet goed ging of wat je allemaal nog moet doen.  

De integratiefase is zeker niet altijd gemakkelijk.

Schrijf aan het eind van de dag een paar dingen op die goed zijn gegaan. Ook als het maar kleine stappen zijn die je gezet hebt, ze zijn de moeite waard te vieren.

Verbind dit met je toekomstige succes. ‘Het gaat me straks lukken omdat zus-en-zo me vandaag/ gisteren/ vorige week ook gelukt is.’

Zie jezelf steeds meer als iemand die al succesvol is, in plaats van iemand die nog moet doorbreken.

Creëer voor jezelf de mogelijkheden om succesvol te zijn, om blij te zijn met de doelen die je tot nu toe al hebt gehaald. Als je de lat onmogelijk hoog legt, ontneem je jezelf die stimulerende, vruchtbare momenten.

De  mogelijkheden om te vieren zijn eindeloos. Maak je lijst van successen, groot of klein, en vul het steeds aan. Geef jezelf regelmatig de tijd en ruimte om een succesfeestje te vieren.

Wees blij met hoe je zo ver bent gekomen. Geniet ervan!

Over de auteur Johanna Oosterbaan

Als online marketing- en communicatieadviseur help ik ambitieuze ondernemers om de online klantbeleving te verbeteren. Zodat zij bezoekers op hun website ontvangen die informatie feilloos kunnen vinden, begrijpen, een connectie willen aangaan en uiteindelijk klant worden.

Meer lezen? Check deze artikelen.

>